Trochę biochemii…
Dna moczanowa jest jednym z rodzajów artretyzmu, choroby powodującej stany zapalne stawów (innymi chorobami dotykającymi stawy są np. reumatoidalne zapalenie stawów czy osteoartretyzm). O dnie moczanowej mówimy wtedy, gdy we krwi, tkankach czy moczu znajduje się zbyt dużo kwasu moczowego, produktu końcowego metabolizmu puryn. Przyczyną zbyt dużej jego ilości może być jego nadmierna produkcja, słaba funkcja nerek w zakresie jego usuwania lub niedobór enzymu urykazy, który sprawia, że słabo rozpuszczalny kwas moczowy nie jest przekształcany w wysoko rozpuszczalny związek i w rezultacie nie jest wydalany z moczem, ale akumuluje się we krwi i tkankach, a następnie krystalizuje. Gdy to się dzieje, kwas moczowy przyjmuje kształt igły i jak igła wbija się w stawy…
Trochę obserwacji…
Pierwszym symptomem dny moczanowej jest zazwyczaj ostry ból. Następnie stawy obejmuje stan zapalny, który przypomina infekcję: pojawia się zaczerwienienie, opuchlizna, odczucie gorąca,wrażliwość na dotyk.
Kwas moczowy najczęściej akumuluje się w stawach dużego palucha, ale nie jest to regułą – inne stawy także są podatne na gromadzenie się moczanów – stopy, kostki, kolana, nadgarstki i palce u rąk. Kwas moczowy łatwiej krystalizuje w niskich temperaturach, co może tłumaczyć dlaczego 90 % ataków dny moczanowej dotyczy bardziej wychłodzonych, dystalnych części ciała. Nawracające ataki dny w długim czasie mogą prowadzić do zniszczenia stawów.
Czy kwas moczowy to samo zło?
Powinno się wziąć pod uwagę to, że kwas moczowy jako taki nie jest substancją szkodliwą, ale silnym antyoksydantem, prawie tak skutecznym jak witamina C, która pomaga chronić komórki przed stresem oksydacyjnym. Tylko wtedy, gdy poziom staje się nienormalnie podwyższony staje się on problemem.
Czy mam dnę?
Diagnoza dny może być trudna, ponieważ kilka innych chorób daje podobne objawy – reumatoidalne zapalenie stawów i infekcje stawów. Chondrokalcynoza (pseudodna), inna forma artretyzmu, daje zapalenie stawów, zaczerwienienie, opuchliznę w większych stawach (zazwyczaj kolana, nadgarstka lub kostki) ale są one powodowane przez rozwój kryształów dwuwodnego pirofosforanu wapnia w jednym lub więcej stawów. Najlepszym sposobem, by uzyskać definitywną diagnozę dny jest wbicie igły do dotkniętego stawu, usunięcie płynu, i zbadanie go pod mikroskopem w poszukiwaniu charakterystycznych kryształów kwasu moczowego.
Czy mogę zrobić, by nie mieć dny moczanowej?
Kwas moczowy jest produktem ubocznym niektórych pokarmów, dlatego dna moczanowa jest ściśle związana z dietą. Otyłość oraz sposób żywienia zwiększają ryzyko rozwoju dny, jest ona nazywana chorobą ludzi bogatych, ponieważ jest wiązana ze zbyt duża ilością jedzenia i alkoholu. Jednak nie jest to regułą i tak na prawdę dotyczy ona ludzi różnych ścieżek życia :), a przede wszystkim mężczyzn pomiędzy 40 a 50 rokiem życia – około 90 % ludzi cierpiących na nią to właśnie mężczyźni. Może być odziedziczona, wywołana dietą, dużym spożyciem alkoholu, lekarstwami, przejadaniem się, stresem, operacją lub chorobami stawów.
Dna często łączy się z kamicą moczanową – kamienie nerkowe kwasu moczowego wytrącają się w moczu kwaśnym i nadmiernie zagęszczonym wtedy, gdy pH wynosi mniej niż 5,3.
Kamicy sprzyja zwiększone stężenie kwasu moczowego w moczu. Dieta powinna alkalizować mocz, gdyż kwas moczowy rozpuszcza się w środowisku alkalicznym. Wskazana jest dieta mleczno-jarska, ponieważ mleko, warzywa, owoce mają właściwości alkalizujące.
Czego nie jeść?
Należy unikać sardynek, wywarów mięsnych, podrobów: móżdżku, nerek, serca, bulionów, gęsi, sosów, śledzi, makreli, alkoholu, kawy, czekolady,herbaty, kakao, soczewicy, grochu, fasoli, grzybó, szpinaku. Nie zalea się wędlin, konserw, ostrych przypraw, tłuszczów zwierzęcych, rabarbaru.
Co może pomóc?
- Czereśnie – jedz świeże owoce lub zażywaj ekstrakt z czereśni – zapobiegają atakom dny, zmniejszają stan zapalny, gdy kwas moczowy kumuluje się w stawach.
- Jagody, lub ekstrakt z jagód – zawierają dużą ilość antyoksydantów.
- Kiełki lucerny (alfa alfa)
- Boswellia, kurkumina – mają właściwości przeciwzapalne
- Nasiona selera.
- Napar z rumianku.
- Picie dużej ilości wody.